Yangın Üçgeni nedir?
Yanma olayı ısı, oksijen ve yanıcı maddelerden oluşan üç faktörün bir arada olmasıyla meydana gelir. Yangında ilk olarak yanıcı maddeye müdahale ederiz.
Tutuşma sıcaklığı nedir?
Yanma olayı için; ısının 260-400 C’den, oksijenin % 15’den fazla olması ve yeterli miktarda yanıcı maddenin bulunması şarttır. Yangını söndürmek için oksijen oranını %15’in altına indirmek gereklidir.
Yangın türleri?
Örtü Yangını: Orman toprağını örten ölü ve diri örtüyü yakan yangındır.
(Ot, çayır, funda, fide, fidan, yaprak, yosun, humus, kuru dal, kütük, devrik kesim artıkları vs.)
Tepe Yangını: Ağaç ve ağaççıkların tepelerini de yakarak ilerleyen yangındır.
Bu yangın türünde istisnalar hariç ormanın örtüsü, ağaçların gövdeleri ve tepeleri çeşitli şiddette
yandığından ağaçlar genellikle kuruyarak, meşcere canlılığını kaybeder. En tehlikeli yangın türüdür.
Toprak Yangını: Ülkemizde sık rastlanmaz.
Isı Transfer Metotları
Isı transfer metotlarını 4 farklı metotla özetlemek mümkündür:
(i). Radyasyon: Yangın hattı yönündeki yanıcı maddeleri önceden ısıtarak, yangının hattın ötesine atlamasına yardımcı olur. Örtü yangınlarına sebebiyet verir.
(ii). Konveksiyon: Havanın hareketine bağlı olarak, ısıyı herhangi bir yönde yayan ısınmış hava ve gaz formudur. Nokta Yangınlarına, Tepe Yangınlarına, Torching ( Ağacın dipten tepeye birden yanması) gibi olaylara neden olur.
(iii). Kondüksiyon: Isının bir yanıcı madde içerisinde veya bir yanıcı maddeden diğerine direkt kontak kurarak taşınmasıdır. Genelde inşaat alanlarında görülür.
(iv). Kütle Taşınımı: Direkt temas yoluyla oluşur, tutuşmuş veya kor haline gelmiş yanıcı maddeler yuvarlanarak veya düşerek ısının yayılmasına neden olur.
Yangın Davranışlarını Etkileyen Faktörler?
Yanıcı madde: Ölü örtü, alt tabakada bulunan ot, çayır bitkileri, çeşitli çalılar, enkaz, kesim artıkları, ağaç ve ağaççık vs.dir. Yanıcı maddelerin inceliği- kalınlığı, miktarı, cinsi, devamlılığı ve rutubeti gibi özellikler yanma olayını etkiler.
Hava Halleri ( İklim – Klima): Yağış, nispi nem, sıcaklık ve rüzgar hızı yangını etkiler. Nispi nemin saat 10.00’da % 40 ve daha düşük olması, nemin 1-2 saat gibi kısa zaman diliminde % 20’ den fazla düşüş göstermesi hallerinde mutlaka yangın çıkmaktadır.
Topografik Yapı ( Arazi Yapısı): Bakı, yükseklik, arazi meyilli, arazi şekli (röliyel), dar dere. Bakı durumda; yangın tehlikesi yönünden güney, batı, doğu ve kuzey yamaçlar olmak üzere öncelik sıralaması yapılır.
Normal Durum: 19.00- Gündoğumu- 13.00 saatleri arası,
Kritik Durum: 13.00- 19.00 saatleri arası,
Alarm Durumu: Nispi nemin % 30’un altına düştüğü günlerdir.
Yangın tehlikesinin en az olduğu zaman: Gece 2 ile Sabah 6 arasıdır.
Yanma Evreleri (Safhaları)
1. Safha – Ön ısınma: Yanıcı maddelerin ısınıp, kuruduğu safhadır. Bu evrede alev yoktur. Yanıcı madde sıcaklığı tutuşma noktasına ulaşmaya başlar.
2. Safha – Alevli Yanma: Yanıcı madde gazlara ve odun kömürüne dönüşür. Bu evrede yanıcı madde tutuşma sıcaklığına ulaşmış ve bu safhada görülen alevler gazların yanması ile oluşur.
3. Safha – Kor Halinde Yanma: Yanma olayının son evresidir. Odun kömürleri alevsiz olarak yanmaya devam eder. Bu evrede yanıcı maddelerin rüzgar ile kütle taşınımı tehlikesi vardır.
Yangın Sezonları ( 1 Mayıs – 31 Ekim arası)
Uzun yangın sezonu:( 5-8 ay sürer). Akdeniz ve Ege bölgelerindeki iğne yapraklı ormanlarında 1 Mayıs ile 31 Ekim 6 ay devam eden uzun yangın sezonudur.
Kısa yangın sezonu:( 2-3 ay sürer). Orta ve Doğu Karadeniz Bölgelerinde yangınların yoğunlaştığı aylar, Şubat –Nisan aylarıdır ve ülkemizde kuzey bölgelerde yayılış gösteren ormanlık alanlarda 2-3 ay devam eden kısa yangın sezonu görülmektedir.
Yangın Çıkış Nedenleri
- İnsan kaynaklı yangınlar: İhmal ve dikkatsizlik, kasıt ve kaza sonucu oluşan yangınlardır
- Doğal kaynaklı yangınlar: yıldırım, şimşek, aşırı güneş ısıtması vb.
Orman Yangınlarında Kullanılan İş Makinaları Yangın Söndürme Şeritleri 10m
Dozer: Orman yangınlarında kullanılan en etkili iş makinesidir. Dozer orman yangınlarında kayalık yerler hariç her türlü orman alanlarında şerit açmada kullanılır.
Greyder: Yangınla mücadelede doğrudan bir faydası yoktur. Örtü yangınlarında hızlı bir şekilde yanan alanların etrafını kapatacak şekilde örtü temizlenmesinde kullanılır. Yol tamirlerinde, dozerlerin açtığını şeritlerin düzeltilmesinde, uygun açıklık alanlarda kullanılır.
Traktör (Pulluklu): Toprağı sürmek suretiyle şerit açmada kullanılır. Özellikle anız ve ot yangınlarında yanan alanın çevresinde mineral toprağın açığa çıkarılarak yangının ilerlemesini önlemek ve kontrol altına almak amacı ile kullanılır.
Loder: Paletli ve lastik tekerlekli olarak kullanır. Her ikisinde de topraklı alanda şerit açmada ve yanan materyalin üzerine toprak atılmasında kullanılır.
Treyler: Dozerlerin gerektiğinde Greyderlerin, Traktörlerin taşınmasında kullanılır.
Yangın Emniyet Yol ve Şeritleri
Yangın Emniyet Yolları (YY)
- Üzerinde yanıcı madde bulunmayan çıplak tesislerdir. Genişlikleri 6-15 m.dir.
- Yangın emniyet yollarının genişliği yangına hassasiyet durumuna göre dik sırtlarda 6-12 m. Yayvan sırtlarda 10-15 m. Arasında yapılacaktır.
Yangın Emniyet Şeritleri (YŞ)
Tek taraflı genişlik 25-50 m.dir. Yangına hassasiyet ve hakim rüzgar istikametine göre genişlik tespit edilecektir.
Yangın Emniyet Yol ve Şeritleri (YYŞ)
Yangın emniyet yollarının tek tarafında şerit tesisi halinde toplam genişlik 31-65 m'dir. Yangın emniyet yolunun iki tarafında yangın emniyet şeridi yapılması halinde toplam genişlik 60-120m. olmaktadır.
Yangın Amirinin Görevleri
Yangın amirinin ilk görevi, yangın ilk müdahale ekiplerinin yangın sahasına en kısa zamanda ulaşmasını temin etmektir.
Yangın amiri, yangın söndürmede çalışanların emniyetini temin için herhangi bir tehlike anında sığınabilecekleri yerlerin nereleri olabileceğini tespit edecek ve bunu yangın söndürme işinde çalışanlara duyuracaktır.
Yangın amiri, yangının halen yakmakta olduğu ormanın ve bu ormana bitişik, yerleşim yerlerinin yakınındaki yanıcı maddelerin durumunu tespit eder. Muhtemel sıçrama ve kontrolden kaçma hususlarını değerlendirir.
Yangın amiri, yangında kullanılması gereken iş makinası miktarlarına karar verir ve istekte bulunur. Yangın yerine ulaşan iş makinalarının çalıştırılacağı noktaları ve bu iş makinalarından kimlerin sorumlu olacağını belirler.
Yangın amiri, yangının devamı müddetince periyodik olarak mümkün olabilen sıklıkla kendisine sorulmasına gerek kalmadan, yangın seyri hakkında Orman Bölge Müdürlüğüne bilgi verecektir.
Arazi yapısını daima göz önünde bulundurur. Yangınla mücadelede önemli etkileri olan eğimli yerlerin, sırtların, kutu derelerin, su kaynaklarının arazideki durumlarını belirler. Bu arada yangın amiri, yangının ilerlemesini durdurabilecek veya durdurulmasına yardımcı olabilecek tabii engellerin ( açıklıklar, kayalıklar, kuru ve sulu dereler, yollar, sırtlar vb.) bulunduğu yerleri tespit eder.
Yangın Amiri Tarafından Yangın Büyüklüğünün, Yayılma ve İlk Müdahale Yerlerinin Belirlenmesi
Yangın amirinin kendisi veya yardımcısı veya görevlendireceği bir teknik eleman yangın sahasının etrafını dolaşarak veya yangını tamamıyla gören bir noktadan bakmak suretiyle veya havadan yangının büyüklüğünü tespit eder.
Yangının büyüklüğünü belirledikten sonra yangının gelecekte ne kadar sahada ve hangi istikametlerde yayılabileceğini tahmin eder.
Yangının büyüklüğü ve yayılma ihtimali bulunan yönler tespit ve tahmin edildikten sonra ilk müdahaleye, yangının yayılma hızını büyük ölçüde yavaşlatacak veya tamamen durduracak olan nokta veya noktalardan başlatır.
İlk müdahalede bulunulması gereken nokta yangının hangisi olduğuna karar verildikten sonra, ilk müdahale yapılır.
İlk Müdahale Prensipleri-İlk Müdahalenin Yapılması
Yangın yerine giden ilk ekibin başı ( yangın amiri) yangının yerini ve çevresini hızlı bir şekilde dolaşarak tetkik et. Bundan sonra yangının yayılma ihtimali olan en tehlikeli yerinden ilk müdahale yerini seçerek müdahaleyi bu noktadan yap.
Yangını ve Şartlarını Tetkik Et
Gözlem
Öncelikle yangının çevresini dolaş, yangını görebileceğin hakim bir nokta bul buradan imkanları araştır. Şu tespitlerini kısa bir zamanda yap.
a) Yangın kenarına bitişik yanıcı maddeler, şüceyrat, enkazlar ve istihsal artıkları gibi yangını körükleyici maddelerin bulunduğu yerleri tespit et.
b) Yangının tehlikeli yönünü, yerini en çok zarar verebileceği yönünü tespit et. Yangın hattı çevresinde veya ilerleme istikametinde yangının zarar verebileceği yerleşim alanı, orman deposu, üretimi devam eden orman, ağaçlandırma sahası, milli park ve orman içi dinlenme yeri gibi alanlar var mı tespit et.
c) Yangın kontrol edilemezse, yardımcı olacak doğal engelleri tespit et, yollar, akarsu, kayalık, açıklık alan, yangın emniyet yolu, yangın emniyet şeridi vs. belirle
d) Yangını hızlandırabilecek arazi yapısını incele, dar dere, kutu dere, meyilli arazileri belirle. e) Tehlike anında çalışanların kaçabileceği yerleri tespit et.
f) Nokta yangınlarını gözle
Dikkat Edilecek Hususlar
a) Hava Durumu: Yangın devam ederken, meteorolojiden alınacak sıcaklık, nispi nem, rüzgar yönü ve hızını daima göz önünde bulundur.
b) Günün vakti: Şerit açarken günlük değişmelere dikkat et.( Rüzgar istikameti, gece gündüz durumu )
Bu İncelemeler Sonunda Aşağıdaki Hususları Tespit Et
a) Yangının aniden alevlenebileceği tehlike alanları tespit et.
b) Müdahalenin can güvenliği içinde yapılabilecek noktasını tespit et.
c) Yangının nedenini ( delilleri koru, ateş yakılan yer, çaydanlık vs.) tespit et ve koru
İlk müdahalenin Yapılması
a) Genel Kurallar:
1- Tespit edilen hayati noktadan mümkün olduğu kadar çabuk müdahaleni yap.
2- Yangının başından ayrılma
3- Eldeki mevcut kuvvetlerle olabilecek ve sonuç alınabilecek müdahaleyi yap vakit kaybetme.
4- Merkeze devamlı bilgi ver.
5- Çalışmalara gece ve gündüz devam et.
6- Rüzgarı daima arkana al
b) İlk Müdahale:
Söndürmek için su veya toprak kullan. Yanan kısımların hava ile temasını kes.
Yangın çevresinde mineral toprak çıkıncaya kadar şerit aç.
Bunu için 2-3 metre genişlikteki bir şeritte yanıcı maddeleri temizle. Çıkan materyali dış tarafa at. Sonra açılan bu şeritten 30-60 cm genişlikte mineral toprağı çıkart. Çıkan materyali dış tarafa at eğer şeridi yangına bitişik açıyorsan çıkacak materyali yanan tarafa at. Şerit açıldıktan sonra zamanın varsa şeritten itibaren iç tarafa doğru 10-15 metre genişlikteki alanda yanmayı hızlandıracak materyali daha içeri doğru taşı ve ser.
Öncelikle ateşi birden alevlendirebilecek noktalardan uzak tutmaya çalış. Ateşi alevlendirebilecek bol miktarda şüceyrat, enkaz, gençlik gibi yanıcı maddelerin yoğun olduğu ve yangının patlama yapabileceği yerlere öncelik ver.
Yangını tek yerde olacak şekilde kuşat, iki kol halinde genişlemesini engelle.
Yangının çevresiyle oluşturulan hattan ateşin geçmesini sağlayacak olan yanıcı maddeleri yok et. (Yangın hattının kenarında enkaz yığıntısı, grup halinde boylu gençlik, geniş tepeli ağaç gibi.)
Açtığın yangın hattına yakın, yanmamış diğer yanıcı maddeleri de uzaklaştır. Kontrolünü yapabilmek için gerekirse alan feda et.
Şerit Açarken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Hattı mümkün olduğu kadar ateşe yakın oluştur.
Hattı mümkün olduğu kadar kısa tut.
Şeridi yuvarlanacak cisimlerin takılacağı şekilde yap. Meyilli arazide hendek aç, set oluştur.
Ateş hızla yayılıyorsa ve çok sıcaksa ya da aniden esecek bir rüzgarla açılan bir şeriti atlama ihtimaline karşı geri planda ikinci bir şerit oluştur.
Şeridi yanan ağaçlardan yeterince uzakta oluştur.
Şeridi oluştururken yanıcı maddenin az, boşluklu ve mümkünse açık alanlardan yararlan.
Şeridi oluştururken günlük değişimleri göz önünde tut. Yangınlar geceleri vadilere doğru, gündüzleri dağlara doğru ilerler. ( Rüzgar hareketi )
Yangının yoğun olduğu bölümün kuşatılmasına öncelik ver.
Yangın Söndürme Şeridi Açma Prensipleri
Şeridi gereğinden geniş veya dar yapma (30-60 cm).( işçi ile )
Mineral toprak çıkıncaya kadar temizle.
Yanan maddeleri şeridin yangın tarafına at.
Şeridi çabuk oluştur. Yanmamış materyali karşı ateş için muhafaza et.
Açtığın şeridi imkanın varsa su ile ıslat.(yerden veya havadan)
Şeridin dışındaki yanıcı materyali toprakla ört.
Şartlar müsait ise şerit açmada dozer, greyder, loder, traktör (pulluklu) kullan.( şerit genişliği 10m. kadar)
SÖNDÜRME METOTLARI
Orman yangınlarının söndürülmesinde en önemli konu yangın üçgeninin kırılmasıdır. Bunu temin için de en kolay yol yanıcı maddenin ortadan kaldırılması veya devamlılığın kırılmasıdır.
Buda yangının etrafında yanıcı maddelerden tamamen temizlenmiş bir yangın söndürme şeridinin açılması ile mümkündür.
Yangının örtü veya tepe yangının olmasına ve şerit açmada işçi veya makine kullanılmasına bağlı olarak çıkan yangın önleme (söndürme) genişliği 30cm-10m. arasında değişebilir.
İşçi ile şerit açılmasında; öncelikle şerit açılacak 2-3 m. genişlikteki hat üzerinde bulunan enkaz, ağaç, ağaççık ve şüceyrat temizlenir. Çıkan materyal şerit kenarından dış tarafa uzaklaştırılır. Daha sonra temizlenmiş şeridin ortasında açılan ve mineral toprağa ulaşan 30-60 cm.lik kısımdan çıkan materyal da yine şeridin dış tarafına çekilir ve yığıntı teşkil etmeyecek şekilde yayılır. Bu işlemler yapılıp şeridin açılması tamamlanınca; önce şeritten yangın tarafına doğru 10-15 m.lik kısımda enkaz, şüceyrat ve ağaç dalları temizlenir ve çıkan materyal içerilere doğru taşınır. Zaman kalırsa yanı işlem şeridin dış kısmında da yapılarak tamamlanır.
Makinalı şerit açmada şerit genişliği 10m. civarında olacaktır. Şerit açmada duruma göre dozer, greyder, loder, traktörde kullanılacaktır.
Orman yangınlarının söndürülmesinde iki metot kullanılmaktadır.
- Doğrudan mücadele metodu.
- Dolaylı mücadele metotları.
Dolaylı mücadele metotları:
Yangının yaklaşılarak söndürülmesinin mümkün olmadığı durumlarda, yani yangının genişleyerek büyüdüğü örtü veya tepe yangınlarında dolaylı mücadele metotlarını kullanmak gerekir.
Paralel Metot:
Bu metotta yangının kenarına paralel olarak, insan ve araçların çalışabileceği belli bir uzaklıktan bir yangın söndürme şeridi açılır. Açılacak yangın söndürme şeridi yangının bazı sivri uçlarını ortadan kaldıracak şekilde kısa yapılabilir. Böylece açılan yangın söndürme şeridi ile kenarı arasında kalan sahalar ya yanmaya bırakılır veya karşı ateşle yakılır. Paralel metotta yangın söndürme şeridi çeşitli el araç ve gereçleri ile yapılabileceği gibi dozer ve diğer araçlarla da yapılabilir. Bu metotta açılacak yangın söndürme şeridinin yangına olan uzaklığı; yangının türüne, hava hallerine ve yanan materyalin cinsine ve miktarına bağlı olarak değişir. Büyüme eğilimi gösteren yangınlarda açılacak yangın söndürme şeritlerinin, arazide mevcut açıklıklara, sırtlara, tabii engellere (kayalıklara, dereliklere, yollara vb.) intikal ettirilmesinde yarar vardır.
Karşı Ateş:
Karşı ateş, yangına karşı yangını kullanma metodudur. Karşı ateşin amacı hızla ilerleyen yangının önündeki yanıcı maddeleri azaltarak veya tamamen yok ederek yangının büyümeden kontrol altına alınmasını sağlamaktır. Karşı ateş paralel metotla durdurulamayacağına kanaat getirilen, süratle ilerleyen ve büyük sahalara intikal ederek tehlikeli olan yangınların durdurulması veya en azından yangının ilerleme hızının azaltılması amacıyla uygulanır. Bu uygulamada orman alanında mevcut yangın emniyet yol ve şeritleri, orman yolları, tabii engeller ve açılacak yangın söndürme şeritlerinden istifade edilir. Karşı ateş yangının ilerlediği yamacın arka yüzünde eğimin % 20’den fazla olduğu durumlarda uygulanmaz.
- Kendi haline bırakma:
SÖNDÜRME ÇALIŞMALARINDA İŞ BÖLÜMÜ ( İŞÇİ ORGANİZASYON METOTLARI)
Geçme ( Atlatma ) Metodu:
Bu metotta, toprak üzerindeki yanıcı maddeleri temizleyecek ilk işçi grubunun her birisi, kendilerine ait olan şerit parçasının tüm işini bitirdikten sonra ilerdeki en son işçinin önüne geçer ve yeni bir şerit parçası üzerinde çalışmaya başlar. Açılmasına çalışılan yangın söndürme şeridi, yangın kenarına yakınsa, işin kısa zamanda tamamlanabilmesi için işçiler birbirine yakın olarak çalıştırılır.
İlerleme Metodu:
Bu metot geçme metoduna benzerlik gösterir, ancak bunun geçme metodundan farkı işçi gruplarının tek birim olarak hareket etmeleridir. Hiçbir işçi kendi başına hareket edemez ve işçiler grup içindeki görevlerini terk edemezler.
Tek Görev Metodu:
Bu metot genellikle yangının kontrol altına alınmasından sonra veya yavaş seyreden yangınları söndürmede kullanılır. Söndürme çalışmalarına katılanlar yangın etrafında belirli aralıklarla sıralanırlar ve her söndürücü veya söndürücü grupları kendilerine verilen sahadaki bütün söndürme işlerini yaparlar. Bu metodun en faydalı tarafı yangının etrafını kontrol altında bulundurulması, mahsurlu ise esneklik ve hareket kabiliyetinin az oluşudur.
Mekanize Yangın Hattı Metotları:
Makine imkanı varsa küçük, orta ve bilhassa büyük ve dolayısıyla kilometrelerce yangın söndürme şeridi açılması gerekli olan yangınlarda işçi yanında çok büyük oranda iş makinasıda kullanılacaktır. Büyük yangınlarda iş makinesi kullanılması şarttır. Bu metotlarda işçi ve iş makinaları birlikte kullanılmaktadır.
Şerit üzerindeki ağaçlar motorlu testere ile kesilir. İmkanlar elverişli ise kesilen ağaçlar traktörle veya dozerle şerit dışına taşınır. Bu durumun mümkün olmadığı durumlarda ağaçlar şerit dışına işçi ile taşınacaktır. Şerit 10m. genişliğe kadar dozer veya loderle açılacaktır. İşçi devamlı makine ile birlikte bulunacak yardımcı olacaktır.
YANGININ SOĞUTULMASI
Soğutma çalışmalarının amacı yanan sahada mevcut kızgın noktalardaki sıcaklığı düşürmek veya tamamen yok etmektir. Soğutma işlemi yangın kontrol hattından itibaren 40-50 metrelik şeritler halinde dıştan içe doğru yapılacaktır. Bu işler şu şekilde uygulanacaktır.
- Yanan enkaz yığınları,
- Münferit halde bulunan yanan enkazlar,
- Yanmakta olan ağaç, gövde ve kökleriyle dip kütükleri,
- Yanan kısımlarda bulunan küllerin altındaki korlar,
- Yanmakta olan dikili kurular, Dağıtılarak, dikili halde iken veya kesilerek devrilmek suretiyle toprak veya su kullanarak tamamen söndürülecektir. Kısaca yangın alanı duman tütmez hale getirilecektir.
YANGINLA İLGİLİ FORMLAR
-1 Nolu Form; Yangın Çıkış Haberi: 1 nolu form, yangına ilk müdahaleyi yapan teknik eleman tarafından verilecektir. Bu form ilgili teknik eleman, yangına müdahale ettiği andan itibaren bir saat içinde verilecektir
-2 Nolu Form; Yangının Gelişmesi Haberi: Yangının devam ettiği zaman içinde yangının seyrini devamlı olarak bildiren ve 1 nolu formun verilme saatinden itibaren en geç altı saat içinde verilen, daha sonra da en fazla altı saat aralıklarla yangın sönünceye kadar, verilmesine devam edilen formdur
-3 Nolu Form, Yangının Söndüğünü Bildiren Haber: Yangının kontrol altına alınıp, soğutulmasından ve söndürülmesinden sonra, yangının tamamen söndüğünün bildirilmesi için çekilen formdur.
YANGIN SÖNDÜKTEN SONRA YAPILACAK İŞLER
Yangın söndükten sonra yapılacak işleri İdari ve Teknik olmak üzere iki kısımda ele alabiliriz.
İdari İşler:
a) tutanak ve hasarat raporu düzenlemek ve bunları Cumhuriyet Savcılığına vermek, yangın sicil fişi hazırlamak,
b) Yangın söndürülürken sakatlanan ve ölenlerle yangında çalışanların zarara uğrayan mallarını tespit etmek,
c) Yangın söndürme araç ve gereçlerini toplamak,
d) Yangına ait masrafları ödemek,
e) Yangın kayıtlarını işlemekten ibarettir.
Yangın Sicil Fişinin Düzenlenişi;
2.maddede suçlusu bulundu ise EVET, bulunmadı ise HAYIR yazılacaktır. Ayrıca suçlusu belli ve suçlusu köylü ise ( K ), şehirli ise (Ş ) harfi evet kelimesinden sonra yazılacaktır.
Yangını haber veren yazılacaktır. ( Kule, Muh.Memuru, vatandaş, Uçak vs.)
Söndürme metodu yazılacaktır.( Doğrudan mücadele, Paralel metot, karşı ateş, kendi haline bırakma .)
Yangın nedeni; altına açık olarak yazılacaktır. Yıldırım, kasıt, bilinmeyen hanelerine çarpı işareti konurken, ihmal ve dikkatsizliğe anız, sigara vs.
Yangına sebep olan ilk tutuşma malzemesi yazılacaktır.
Yanan orman sahası, ağaçlandırma sahası veya tensil sahası ise (1.30 kutur. 7.9 cm. ve daha küçük) kuruyan fidanların adedi yazılacaktır.
- Yanan orman alanında yangından etkilenen ağaçların (1.30 kutur, 8 cm. ve yukarı) KGH. tomruk, direk, sanayi odunu, kağıtlık odun, lif- yonga odunu, yakacak odun miktarı tespit edilecektir.
Teknik İşler:
a) Üretim: Yangın alanında bulunan yanan ağaçların üretimi sağlanacaktır.
b) Ormanlaştırma: Yanan alanın tensil ve ağaçlandırma çalışmaları ile yeniden ormanlaştırılması sağlanacaktır.
c) Koruma: Ormanlaştırılan saha her türlü tehlikeye karşı çok iyi korunacaktır.
Menşe(orijin): Yangının başladığı yerdir. Yangın sebeplerinin tayın edilmesi için bu alan
korunmalıdır.
Baş: Yangının yayılan kenarı olup genellikle en yüksek hızda yayılmaya sahiptir. Rüzgar,
topoğrafya etkiler bir yangında iki veya daha fazla baş olabilir.
Arka: Arka genellikle baş kısmının aksı tarafıdır. Yangının kaynağına en yakın olan kısımdır.
Kanatlar: Yangını kenarlarıdır. Bunlar genellikle baş kısmı kadar sıcak yanmazlar.
Çevre: Yanmakta olan veya yanan dış kenarın toplam uzunluğudur.
Taşmalar: bir yangın, yangın emniyet şeridini aştığında oluşur. Parmaklar: Topoğrafyada
veya rüzgarda bir kayma sonucudur. Bunlar baş kısmın arkasında gelişerek kanatlardan dışa
uzanır.
Cepler: Yanmamış kısmın yangın çevresi boyunca düştüğü derin girintilerdir.
Spot(sıçrama) Yangın: Yangın ana çevresi dışında yanmakta olan alandır. Rüzgarın köz
taşıması sonucu oluşur.
Yangın söndürme el araç ve geçerleri nelerdir?
Mücadele malzemeleri:
Tırmık, tahra, kazma, tırmıklı çapa, baltalı kazma, kürek, çapa, gürebi, balta, şaplak, sırt pompası ve motorlu testeredir.
Yardımcı malzemeler:
Sırt çantası, miğfer, matara, el feneri, su bidonu, eğe, tıbbı malzeme, kumanya için çuval ve poşet, yangına gider levhaları, gaz maskesi, yanmaz elbisedir.
SOLDAN SAĞA DOĞRU SIRASI İLE:
1-Motorlu Testere: Motorlu bir malzeme olmakla birlikte el araç ve gereci olarak kabul edilir. Şerit açmada kullanılır. Sık ve ince örtüsü bulunan yerlerde motorlu testereler iyi netice verir. Motorlu testere şerit üzerindeki ağaç ve ağaççıkların kesilmesinde kullanılır.
2-Tahra: Makilik alanlarda, tabakalı ormanlarda ince materyalin kesilmesinde kullanılır.
3-Balta: Yanıcı maddelerin temizlenmesinde ince gövde ve dal odunların kesilmesinde kullanılır.
4-Yangına Gider Levhası
5-Kürek: Madeni toprağın çıkartılmasında, hendek açılmasında, set oluşturulmasında ve yanan materyal üzerine toprak atılmasında kullanılır.
6-Çapa : Örtü yangınlarında, meyilli arazide hendek açılmasında, otlu alanlarda, mineral toprağın çıkarılmasında kullanılır.
7-Çapalı Kazma: Örtü yangınlarında, meyilli arazide hendek açılmasında, otlu alanlarda, mineral toprağın çıkarılmasında kullanılır.
8-Tırmık: Koru ormanlarında şerit açmakta, ibreler sıyrılarak madeni toprağın çıkarılmasında kullanılır.
9- Tırmıklı Çapa: Çeşitli yangınlarda; şüceyratın temizlenmesinde, madeni toprağın ortaya çıkmasında kullanılır. Bilhassa ortaya çıkarılmasında kullanılır. Bilhassa çayır-taşlık alanlarda, meyilli yerlerde hendek açılmasında, set oluşturulmasında kullanılır.
10-Şaplak: Örtü yangınlarında yanan materyalin hava ile temasının kesilmesinde, özellikle ot yangınlarında kullanılır.
Sırt Pompası(Pülverizatör): Kontrol altına alınarak soğutulmasına başlanan yangınlarda yangın alanı içindeki münferit tütmelerin su ile söndürülmesinde ve arazöz ve diğer araçlarla müdahale imkanının bulunmadığı sarp ve kayalık yerlerde yangına müdahalede kullanılır. 20 litre su kapasitesi vardır.
Enjektör Pompa: Arazöz tanklarının çeşitli su kaynaklarından faydalanılarak doldurulmasını sağlar. Ayrıca sel sularının veya birikmiş suların arazözün pompasının içerisine suyu almadan tahliyesine imkan verir. Sel baskınlılarında ve arazözün su ikmalinde önemli bir yeri vardır. (Tanımak için ön tarafına bakmak yeterli çok sayıda delikli bir ön girişi var)
Emiş(Ala) Hortumu: Dere, göl, gölet, kuyu gibi su kaynaklarından su ikmali sırasında kullanılır. Su emdirme sırasında pompa üzerindeki tüm vanaların kapalı olması gereklidir. Emiş hortumu su tabanına temas ettirilmemelidir çünkü yüksek emiş gücü ile tabandan kum, çakıl gibi istenmeyen zararlı malzemeler pompaya girerek pompa gövdesinde aşınmalara ve tıkanıklıklara neden olabilir. 1,5-2 ve 3m boylarında, 4inchtir.
Dağıtıcı Vana (Çatal): Tesisatın uzatılmasına, ilave bir (ikili dağıtıcı olur böylece) veya iki adet(üçlü dağıtıcı olur) 1,5”lik lansın takılmasına ve böylece tesisatın korunmasına, bir veya iki ilave saldırı noktasının belirlenmesine imkan sağlar. Birkaç farklı çeşidi vardır. Temel özellikleri su giriş ağızlarının 2,5", çıkışlarının ise 1,5" olmasıdır. Üçlü dağıtıcıda 2x 1,5" ve 1x 3" çıkışı vardır.
Kesici(Küresel) Vana: Hat üzerinde 100 metrede (4 hortum boyu) monte edilen kesici vana; Bir lansın devreden çıkartılması veya devreye bağlanması, hortum hattının uzatılması veya değiştirilmesi için gerekli hortum sayısının belirlenmesi amacıyla vanayı açarak söndürme işlemini durdurmak veya sürdürmek ve suyun en az kayıpla devam ettirilmesini sağlamaya yarar. Ayrıca hat üzerinde bulunan hortumlardan birisinin patlaması halinde, tüm hatta bulunan suyun zayi olmadan hızla sağlam hortum ile değiştirilmesine imkan verir. İki türü vardır birisi su kesici olarak 1,5" bez hortumlarda, diğeri ise 3" bez hortumlarda kullanılır.
Kesici vanayı A kaplin ile karıştırma, A kaplin bir giriş tarafı ince diğer tarafı kalındır.
A Kaplin Aparatı: A Kaplin Aparatı arazözler içindir. Bir ucu 4 inch, diğer ucu 3 inch rekorludur. Arazözlerde başka bir arazözden veya su tanklarından su aktarılırken kullanılır. Su alacak arazöz pompasının 4"lik su emiş ağzına bir tarafı 4" diğer tarafı 2,5" olan vanalı aparatı bağlar, bu sırada vana kapalıdır. Su verecek arazöz 3"lik hortumunu sus sıkmakta olan arazözün emiş ağzındaki vanalı aparata kadar hortumla suyu getirir. Su verecek arazöz 3-4 bar basınçla suyunu vermeye başladığında, su alacak arazöz aparatındaki vanayı açar ve kendi ana vanasını kapatır. Böylece angına su sıkan arazöz kendi suyunu değil, diğer arazözden almış olduğu suyu sıkmış olur.
Köpük Melanjörü: Köpük oran ayarlayıcısıdır. Venturi sistemi ile köpük tankından ayarlanan oranda köpük emerek su hattına verilmesini sağlar.
Köpük Lansı(Tabancası): Köpük tabancası, hattan gelen su ve köpük karışımını yine venturi sistemi ile emdiği havayı da dahil ederek köpük oluşumunu sağlayarak püskürtür. Dakikada 200lt ile 400lt arası köpük uygulama kapasitesi vardır.
Nedir bu rekor/kaplin?
Genellikle hortum uçları rekorlu olmaktadır.
Rekorlar
Rekor Anahtarı:
Rekor anahtarları gerek ala hortumları(Emiş), gerekse diğer hortumların rekorlarının birbirine takılmasında veya birbirinden sökülmesine yardımcı olan aletlerdir. El gücü ile sökülemeyen hortumların sökülmesinde büyük bir kolaylık sağlar.
Hortum Taşıma Çantası: 3 veya 4 top 25 metrelik hortumları taşıya bilecek özelliktedir.
Yangın İbriği: Orman yangınlarında karşı ateş çıkarmak için kullanılır.
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Yarım Yüz Maskesi: Herkesin takmasına gerek yoktur. Geri planda çalışanlardan ziyade ön saflarda mücadele edenler kullanmalıdır. Tek veya çift filtreli olabilmektedir.
Tam Yüz Maskesi: Tam yüz maskesi yangınlara direkt ve yakın müdahale sırasında özellikle tabancacılar tarafından kullanılmaktadır. Gaz maskesi ağzı, burnu ve yüzü tam olarak kapatmaktadır. Gaz maskesi ateşe dayanıklı malzemeden üretilmiş olup 300 derece sıcaklığa dayanıklıdır.
Isıya Dayanıklı Örme Başlık ve Gözlük: Yangına direkt veya yakın müdahale sırasında kullanılmaktadır. Örme başlık kıvılcım atmalarında başın, yüzün ve boyun kısmının yaralanmalara karşı korunması amacıyla kullanılmaktadır. Gözlük ise gözün dumandan, tozdan ve ateşten etkilenmemesi için kullanılmakta, havalandırma yapma özelliği sayesinde buğulanma yapmamaktadır.
Örme başlık ve gözlük en az 300 derece sıcaklığa dayanıklı olmalıdır.
Toz Maskesi: Yangınlara dolaylı müdahalede özellikle el aletleri ile şerit açma sırasında kullanılmaktadır. Yangının geri hattında şerit açılırken ortamdaki tozlardan ve dumandan kullanıcıyı korumaktadır. Toz maskesi ısıya ve ateşe dayanıklı olmadığından ve ortamdaki gazlara karşı etkili olmadığından direkt müdahale sırasında kesinlikle kullanılmamalıdır.
Gaz ve Toz Filtreleri: Solunum yollarını koruyucu filtreleri, zehirli gaz, buhar ve katı partikülleri filtre ederek, temiz hava alınmasına yardım eder. Filtrenin kullanım yerleri, havadaki zararlı maddelerin gaz veya partikül olmasına göre farklıdır. Bu nedenle gazlar için olanına “Gaz Filtresi”, partiküllere karşı kullanılanlara ise “Toz Filtresi” denilmektedir.
CO(karbon monoksit) Partikül Filtre (İnce olur genelde)
gazı korumalı filtre
Kaçış Filtresi(30dk-1s) 8 SAAT KULLANILABİLİR
Yangın Kaçış Maskesi: Yangından ve zehirli gazlardan kaçış maskesi (ZEVS-U); kişiyi kimyasal olarak tehlikeli maddeler, duman, yangın nedeniyle oluşan sis ve zehirli yanma ürünlerinin yan etkisinden korunmayı sağlar. 1 dakikada 200° C sıcaklık etkisi ve 5 saniye boyunca açık alevin (800±50)°C kısa süreli etkisi sonrasında bile koruyucu özelliğini kaybetmez.
Yangın Bareti: Başa bir cisim düşmesi, çarpması veya başın bir yere vurulması ya da başın gerilimli bir iletkene değmesi olasılıklarına karşı kullanılır. Baret, gövde baş bandı ve çevre bandından oluşur.
Yangın Elbisesi: Yangınlara direkt ve yakın müdahalede kullanılmaktadır. Elbise kıvılcım atmalarına tutuşmaya karşı, aynı zamanda radyan ısıya da belirli oranda dayanıklıdır.
Yangın Eldiveni ve Botu: Eldiven, ısı sıcaklık ve nem bariyeri olmak üzere 3 katmanlı olduğundan eli direkt ısı ve sıcaklıktan korumakta ve terleme yapmamaktadır. Bilek kısmı ise yanmaya dayanıklı örgü malzemeden üretilmiştir. Elbise ve eldiven en az 350° C sıcaklığa dayanıklı olmalıdır.
Sağlık Seti: Yangınlara müdahale sırasında meydana gelen yaralanma, dumandan etkilenme ve böcek sokması gibi acil sağlık durumlarına karşı kullanılacak malzemeler söndürme çalışmalarına katılan personelin sırt çantasında olmalıdır.
• Kullanma talimatı, Antiseptik solüsyon, Pamuk (Küçük paket), Analjezik hap veya krem, Sargı bezi, Yapıştırıcı bant (Steril), Gazlı bez (Steril).
Yangın Battaniyesi: Yangına direkt müdahale sırasında, ateş ve alevin etrafı sarması ve kaçış olanağının olmaması durumunda, diz üstü çökerek (secde eder vaziyette) ve üzerini tamamen kapatacak şekilde örtünerek ateş ve alevden korunmasını sağlamaktadır. Yangın battaniyesi 500° C sıcaklığa dayanıklıdır.
Kesim İşçisi Kıyafetleri:
Kışlık İşçi Kıyafeti
Sırt çantasında neler bulunur?
